تدوین پیش نویس سند علوم و فناوری های کوانتومی | حمایت ستاد از فعالیت در حوزه ساخت «رایانه کوانتومی» و «ساعت اتمی»

به گزارش «نبض فناوری»، مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری اعلام کرد، در ابتدای این نشست که با محوریت معرفی فعالیت­‌ها و حمایت­‌های معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش­‌بنیان ریاست جمهوری،بحث، تبادل نظر و همفکری با متخصصین حوزه فناوری‌های کوانتومی و ارائه فعالیت‌های انجام شده ستاد اپتیک و کوانتوم برگزار شد، شقایق حق جوی جوانمرد، رئیس مرکز فناوری های راهبردی معاونت در سخنانی کوتاه با تاکید بر حمایت ویژه معاونت علمی از توسعه فناوری های کوانتوم در کشور گفت: دانش کوانتوم نه تنها فرصتهای تازه ای ایجاد می کند بلکه می تواند اساسا زمین بازی را هم تغییر دهد. بر این اساس معاونت علمی آمادگی دارد از فعالیتها و طرح های پژوهشی این حوزه که پیشران اصلی آنها در کشور، دانشگاهیان هستند حمایت کند.

علی اسفندیار، دبیر ستاد «توسعه فناوری­‌های اپتیک و کوانتوم» هم با بیان این که این ستاد، خردادماه امسال از تفکیک ستاد «توسعه فناوری‌های فوتونیک، لیزر، مواد پیشرفته و ساخت» به دو ستاد مستقل ایجاد شده در خصوص فعالیتها و اقدامات ستاد گفت: برگزاری جلساتی با متخصصان، حمایت از برگزاری کنفرانس ها، ابلاغ برنامه سالیانه ستاد، اجرای برنامه مشترک با بنیاد ملی علم ایران، تعیین تکلیف طرح های باقی مانده از سال های گذشته، بازدید از نمایشگاه و آزمایشگاه های سرآمد چین و تدوین و ارائه پیش نویس پیشنهادی سند علوم و فناوری های کوانتومی به شورای عالی انقلاب فرهنگی که در حال تدوین سندی در این حوزه است از جمله فعالیتهای ستاد طی سه، چهار ماه اخیر است.

وی در توضیح برنامه مشترک ستاد با بنیاد ملی علم گفت: در قالب این برنامه از طرح های پژوهشی، پسادکتری و دکتری حمایت می شود که در پی فراخوان اعلام شده تاکنون 10 طرح پژوهشی به دبیرخانه واصل شده که در انتظار طرح های بیشتر هستیم.

اسفندیار، حوزه رایانش و اطلاعات کوانتومی، حسگری کوانتومی و ارتباطات و رمزنگاری را از زمینه های مورد حمایت ستاد عنوان کرد و گفت: حمایت از برنامه ها و طرح های پژوهشی، آموزشی و ترویج، حمایت از آزمایشگاه های موجود، فعالیتهای بین المللی، مذاکره با نهادهای مختلف و تدوین نقشه راه از فعالیتهای در حال انجام در ستاد است و به زودی فراخوان حمایت از طرح های توسعه فناوری در حوزه های اپتییک و کوانتوم اعلام خواهد شد.

دبیر ستاد «توسعه فناوری­‌های اپتیک و کوانتوم» در تبیین زمینه های مورد توجه در حوزه های مختلف کوانتوم گفت: در حوزهرایانش و اطلاعات کوانتومی برنامه نویسی، ساخت کامپیوتر کوانتومی و مباحث مختلف نظری را دنبال می کنیم. در حال حاضر چند تیم مختلف برای ساخت کامپیوتر کوانتومی در کشور تشکیل شده که معتقدیم این برنامه باید در قالب یک آزمایشگاه ملی دنبال شود.

در حوزه حسگری کوانتومی هم زمینه های مختلفی مثل مغناطیس سنجی، گرانش سنجی و ساعت اتمی - که بسیار مورد نیاز کشور می باشد - را دنبال می کنیم.

وی خاطرنشان کرد: در حوزه ارتباطات و رمزنگاری هم رمزنگاری پساکوانتومی، شبکه توزیع کلید کوانتومی، بومی سازی تجهیزات کلیدی و توزیع کلید کوانتومی بلندبرد مورد توجه قرار دارد.

اسفندیار در ادامه با بیان این که حمایت های پژوهشی ستاد به صورت فردی، گروهی نظری، گروهی تجربی و گروهی نظری – عملی انجام می شود تاکید کرد: غالب دانشجویان فعال دکتری مورد حمایت ستاد قرار دارند.

دبیر ستاد «توسعه فناوری­‌های اپتیک و کوانتوم» خاطرنشان کرد: در حوزه آموزش، برگزاری دوره های ترمیک و مدرسه های چندروزه در حوزه رایانش و اطلاعات کوانتومی، ارتباطات کوانتومی، حسگری کوانتومی و آزمایشگاه های پایه در دستور کار ستاد قرار دارد که تلاش داریم این دوره ها را با کیفیت بالا و ترجیحا به صورت رایگان برگزار کنیم تا ضعف برخی دوره های آموزشی دانشگاه ها که ناشی از کمبود تجهیزات و ... است جبران شود.

وی با اذعان به ضعف آزمایشگاه های موجود در حوزه کوانتوم در کشور گفت: سعی داریم معدود آزمایشگاه های مناسب در سه، چهار دانشگاه کشور را برای برگزاری دوره های آموزشی تجهیز کنیم.

اسفندیار تصریح کرد: ستاد در حوزه ترویج ، برگزاری نمایشگاه و رویدادهای ملی و بین المللی و شبکه سازی بین دانشجویان و اساتید و در حوزه بین الملل، اجرای طرح های پژوهشی بین المللی، اعزام دانشجو، ارتباط و شبکه سازی بین متخصصان داخلی و خارجی و حمایت از حضور اساتید و محققان کوانتوم کشور در رویدادهای بین المللی را در دستور کار دارد.

در ادامه این نشست، نسب، دبیر شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی با ارائه توضیحاتی در خصوص تاریخچه و فعالیتهای شبکه، حمایتهایی را که در قالب این شبکه از آزمایشگاه های کشور می شود تشریح کرد.

به گفته وی در حال حاضر بیش از 11 هزار آزمایشگاه از هزار و 600 مجموعه آزمایشگاهی مختلف در شبکه عضویت دارند که با بهره گیری از 31 هزار دستگاه مختلف، امکان 12 هزار نوع آزمون را فراهم کرده اند.

نسب افزود: این شبکه که به جز آزمایشگاه های بالینی و تشخیص طبی، تمام آزمایشگاه های پژوهشی و خدماتی (خدمت به صنایع) را شامل می شود از یک سو به آزمایشگاه ها و از سوی دیگر به شبکه گسترده مشتریان آزمایشگاه ها ارائه خدمت می کند. شبکه علاوه بر تبلیغات و اطلاع رسانی درباره خدمات آزمایشگاه ها به منظور جذب اعتبارات پژوهشی به فعالیتهای آزمایشگاهی واقعی، بودجه ها و یارانه هایی را نیز در اختیار باشگاه مشتریان شبکه – که بالغ بر 160 هزار عضو دارد – قرار می دهد.

در ادامه این نشست، جمعی از اساتید، متخصصان و محققان حوزه فناوری های کوانتومی به بیان دیدگاه ها و نقطه نظرات خود پرداختند.

جواد صالحی، استاد دانشگاه صنعتی شریف طی سخنانی در این نشست با تاکید بر این که در کنار حمایت از فناوری های کوانتومی باید زمینه را برای فعالیت گروهی بسیار نخبه که در مرزهای دانش کوانتوم تحقیق کنند فراهم کرد، اظهار داشت: زمینه ها و کاربردهای مختلفی در حوزه کوانتوم وجود دارد که در حال حاضر چندان مورد توجه قرار ندارند ولی ممکن است طی چند سال آینده به شدت مورد توجه قرار بگیرند. از این لحاظ لازم است که گروهی نخبه از محققان کوانتوم کشور در مرزهای دانش و زمینه های جدید این علم کار کنند تا از حوزه هایی که در آینده توسعه خواهند یافت هم بی اطلاع نباشیم.

وی گفت: حوزه کوانتوم در دنیا تا حدی توسعه پیدا کرده که تنها ذیل دانشکده های فیزیک فعالیت ندارد بلکه به تدریج شاهد ایجاد دانشکده های مستقل مهندسی کوانتوم هستیم. برخی کشورهای پیشرو با پیش بینی نیاز به صدها مهندس کوانتوم در حوزه های مختلف، دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد مهندسی کوانتوم را راه اندازی کرده اند و لازم است ما هم سرمایه گذاری مناسبی در این حوزه بسیار مهم داشته باشیم.